WEERT – De raadscommissie Middelen en Bestuur vergaderde d.d. 22 april jongstleden. Unaniem werd er besloten om een bijdrage van € 97.338,- beschikbaar te stellen uit de algemene reserve voor de restauratie van rijksmonument de paterskerk. Op woensdag 29 april komt het voorstel als hamerstuk in de gemeenteraad.
De Paterskerk, Biest 43 in Weert, is een rijksbeschermd monument uit 1461 en wordt ook
wel de ‘wieg van Weert’ genoemd. Hier op de Aldenborgh was immers de eerste
bestuurszetel van de heren van Horne, later graven van Weert, gevestigd. Voor het
restaureren en in stand houden van het monument is stichting Paterskerk de Biest
opgericht.
Wethouder Geert Gabriëls: “De gemeenteraad van Weert investeert in cultuurhistorie, erfgoed en monumenten en daar ben ik heel blij mee. Het is belangrijk om de geschiedenis van je stad te koesteren en erover te leren. Ook al wordt er wel eens gemopperd over keuzes in het verre verleden: de huidige gemeenteraad kiest al jaren voor investeringen in Weerter erfgoed. Investeringen in het museum, stadspark en nu dan de Paterskerk en het Maria Hart Abdij, zijn daar voorbeelden van. Al zeg ik dat onder enig voorbehoud want paterskerk en klooster moeten officieel nog door de raadsvergadering van woensdag 29 april heen.”
Erwin van Heugten, penningmeester van stichting Paterskerk de Biest: “Fantastisch dat we na zoveel jaar een mooie bijdrage ontvangen van de gemeente Weert. Gemiddeld moeten we zelf 30% van de restauratie betalen. Met dit bedrag en de jaarlijkse bijdrage van de gemeente Weert kunnen opnieuw subsidies bij het rijk en de provincie ophalen. Zo kunnen voor een half miljoen laten restaureren de komende jaren.”
Paterskerk draagt bij op gebied van erfgoed, identiteit, beleving en educatie
De Paterskerk is de dynastieke grafkerk van de graven van Horne en van groot belang
voor de geschiedenis en identiteit van Weert. Dit monument werd driemaal bekroond met
de Erfgoedprijs van Weert. Het is de enige middeleeuwse kerk die nog door de
oorspronkelijke orde, de minderbroeders Franciscanen, wordt gebruikt voor de eredienst.
De Paterskerk speelde een hoofdrol in 2018, het Van Hornejaar. De opening van de Open
Monumentendag in Weert op 7 september 2018 werd hier gehouden. Tijdens de Open
Monumentendag Special, die op 13 en 14 oktober 2018 werd georganiseerd, trok dit
monument bezoekers vanuit het hele land. Dat evenement telde in totaal bijna 4.500
bezoekers.
Restauratie van de kerk is een voortdurende zorg
Vanaf 2003 zijn restauraties uitgevoerd. Dit betreft het noodzakelijke werk aan het casco,
de daken, ramen en gevels. In totaal bedroegen de kosten € 973.382,–. Hiervoor zijn
subsidies verleend van rijk en provincie voor in totaal € 509.484,–. De rest is opgebracht
uit eigen middelen. Hiervoor zijn allerlei acties gevoerd en evenementen georganiseerd.
Deze eigen middelen zijn nu uitgeput, terwijl er nog werkzaamheden uit het
onderhoudsplan BRIM 2014-2019 uitgevoerd moeten worden. Dit betreft vooral
schilderwerk, reparaties aan natuursteen en onderhoud van de daken. Hiervoor is wel al
subsidie ontvangen. Deze middelen zijn gebruikt voor de restauratie van 2015. Bij het niet
uitvoeren van de werkzaamheden van het onderhoudsplan, moet de subsidie worden
terugbetaald. Daarnaast is er nog een tekort op de restauratie van 2015. Een overzicht
van de kosten is opgenomen in bijgevoegde folder “Houd de Paterskerk onder dak’!
De stichting heeft steeds goed gebruik gemaakt van de subsidieregelingen van rijk en
provincie en dacht niet te hoeven aankloppen bij de gemeente, behalve in uiterste nood.
Op 15 december 2010 stelde de gemeenteraad een bedrag van € 18.525,– beschikbaar
als bijdrage in de kosten voor bestrijding van houtaantasting in het interieur van de kerk.
Dit werk viel buiten de restauraties. Op 4 juni 2014 verzocht de stichting om een gemeentelijke bijdrage van € 95.000,-. Dit bedrag was nodig voor een sluitende begroting en om te voorkomen dat provinciale subsidie zou vervallen. Deze bijdrage is destijds niet toegekend.
Donaties
Naast het gebruik maken van de ter beschikking staande subsidies van rijk en provincie,
heeft de stichting aanvullende middelen gegenereerd. Door het organiseren van
evenementen, zoals een sterrendiner, concerten en exposities, voorziet de stichting in een
eigen bijdrage aan de instandhouding van het monument. Daarnaast is voor een bedrag van circa € 100.000,- rechtstreeks door sponsoren betaald voor de loopbruggen over de gewelven, ledverlichting van de kerk en diverse aanpassingen aan het interieur zoals het realiseren van toiletten.
Subsidie
De subsidie voor de Paterskerk dient te worden ingezet voor het wegwerken van
achterstanden uit het onderhoudsplan 2014-2019 en het bekostigen van een plan voor de
komende periode inclusief verwarming, zie de kanttekening over duurzaamheid hieronder.
Als voorwaarde dient hieraan te worden verbonden dat het rijksmonument opengesteld
wordt voor publiek bijvoorbeeld tijdens de Open Monumentendag als dit aansluit bij het
thema. Bij het niet verkrijgen van deze subsidie is het structurele onderhoud aan dit monument niet gewaarborgd. Dit leidt tot verval en uiteindelijk verlies van unieke cultuurhistorische en geschiedkundige waarden. Volgens het stichtingsbestuur leidt dit tevens tot een structureel probleem qua beheer en onderhoud, waardoor hun functioneren ernstig bemoeilijkt wordt. De uiterste consequentie is dan de taken neer te leggen en een nieuwe eigenaar te vinden.
Duurzaamheid
De energiekosten van het monument zijn tot nu toe via stichting Land van Horne gelopen.
Hieronder vallen de kosten voor verwarming van ca € 22.000,– per jaar. Dit gold als
tegenprestatie voor het gebruik van de kapel door het zorgcentrum. Medio mei 2020
vertrekt het bestuurscentrum van Land van Horne uit Biest 43. Loskoppeling van de
verwarming wordt nu voorzien. Gezocht wordt naar een eigen duurzame energieoplossing.
Hiervoor dient een energieonderzoek ad € 3.565,– te worden uitgevoerd waarna een
offerte voor (vloer)verwarming kan worden aangevraagd.